Er mag niet zomaar naar een identiteitsbewijs gevraagd worden. Alleen indien er aanleiding toe is, moet je het identiteitsbewijs op eerste vordering kunnen tonen. Er bestaat dus geen draagplicht, maar een toonplicht van het identiteitsbewijs. De opsporingsambtenaar of de toezichthouder zal op basis van zijn taakvervulling moeten beoordelen of er een aanleiding is om van een persoon een identiteitsbewijs ter inzage te vorderen. Op grond van artikel 8 van de Politiewet 2012 zijn politieambtenaren en Boa’s, voor zover dat noodzakelijk is voor hun taak, strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde, handhaving openbare orde of hulpverlening, bevoegd een identiteitsbewijs ter inzage te vorderen. Ook toezichthouders zijn op grond van de Awb (Algemene wet bestuursrecht) bevoegd om iemands identiteitsbewijs ter inzage te vorderen, wanneer dat voor de uitvoering van hun werkzaamheden noodzakelijk is.

Taak van de buitengewoon opsporingsambtenaar

De taken van de algemeen opsporingsambtenaar zijn duidelijk omschreven in de Politiewet. Voor de buitengewoon opsporingsambtenaar is deze situatie anders. Dit heeft te maken met de verschillende domeinen die er binnen het BOA-stelsel zijn. Of iets een taak is van de Boa is afhankelijk van zijn akte. Staat een feit niet genoemd in de akte, dan is het ook geen taak van de Boa.

Toezichthouder

Ook een toezichthouder kan een identiteitsbewijs ter inzage vorderen indien dit voor de taakuitoefening redelijkerwijs noodzakelijk is. In dit kader zijn de bepalingen van de Algemene Wet Bestuursrecht van toepassing, waarin onder meer de controlebevoegdheden van de toezichthouder staan beschreven.

Identiteitsbewijzen

Vanuit de Wet op de identificatieplicht, zijn de volgende identiteitsbewijzen erkend als middel om zich mee te identificeren: -paspoort, -identiteitskaart, -Nederlands rijbewijs en -vreemdelingendocument. Wanneer de opsporingsambtenaar het identiteitsbewijs ter inzage vordert, dan moet die persoon, één van deze identiteitsbewijzen ter inzage afgeven. Is er sprake van een staande- of aangehouden verdachte die zijn identiteitsbewijs niet ter inzage afgeeft, dan kan de opsporingsambtenaar (indien bevoegd) een identiteitsfouillering bij de verdachte instellen. Bij dit onderzoek geldt tevens het jasje, tasje, dashboardkastje onderzoek.

Leeftijd betrokkenen

De Wet op de identificatieplicht geldt voor iedereen die 14 jaar of ouder is. Deze is dus verplicht op eerste vordering een identiteitsbewijs ter inzage aan te bieden. Voor het openbaar vervoer geldt dat ook betrokkenen die de leeftijd van 14 jaar nog niet hebben bereikt zich moeten kunnen legitimeren. Aangezien iemand tot 12 jaar niet vervolgd kan worden, betekent dit dat personen van 12 jaar en ouder zich in het openbaar moeten kunnen legitimeren.

Strafbaarstelling

Indien iemand (dus ook de verdachte) opzettelijk niet voldoet aan de vordering, het identiteitsbewijs te tonen, is dat strafbaar. Het strafbare feit is gekwalificeerd als een overtreding uit het Wetboek van Strafrecht, te weten artikel 447e. Let hierbij op dat identiteitsgegevens niet gevorderd kunnen worden maar een identiteitsbewijs wel.