Valsheid in geschrifte is het valselijk opmaken of vervalsen van een geschrift, dus woorden, cijfers of tekens op papier, om dat geschrift vervolgens te gebruiken net zoals waarvoor het (origineel) schrift bestemd was, namelijk tot bewijs van enig feit te dienen. Valsheid in geschrifte vind je onder andere in het artikel 225 van het Wetboek van Strafrecht.

Artikel 225 Wetboek van Strafrecht
-Hij die een geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk opmaakt of vervalst, met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken, wordt als schuldig aan valsheid in geschrifte gestraft, met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.
-Met dezelfde straf wordt gestraft hij die opzettelijk gebruikmaakt van het valse of vervalste geschrift als ware het echt en onvervalst dan wel opzettelijk zodanig geschrift aflevert of voorhanden heeft, terwijl hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat dit geschrift bestemd is voor zodanig gebruik.
-Indien een feit, omschreven in het eerste of tweede lid, wordt gepleegd met het oogmerk om een terroristisch misdrijf voor te bereiden of gemakkelijk te maken, wordt de op het feit gestelde gevangenisstraf met een derde verhoogd.

Dus alleen een geschrift valselijk opmaken of vervalsen is niet strafbaar. De vervalser moet een bepaald oogmerk hebben met het valselijk opgemaakte of vervalste geschrift. Deze moet het vervolgens opzettelijk willen gebruiken of laten gebruiken door anderen alsof het een echt geschrift is.

Opzettelijk gebruiken van een vervalst of valselijk opgemaakt geschrift

Niet alleen degene die het geschrift vervalst of valselijk opmaakt maakt zich schuldig aan valsheid in geschrifte, maar ook degene die het opzettelijk gebruikt als echt en onvervalst en om tot bewijs van enig feit te dienen is strafbaar voor valsheid in geschrifte. Als valsheid in geschrifte wordt gepleegd om een terroristische aanslag voor te bereiden, te vereenvoudigen, dan wordt de op het feit gestelde straf (zes jaren of geldboete van de vijfde categorie) met 1/3 verhoogd. Dus wordt dat 6 jaar + 1/3 = 8 jaar. Geschriften die alleen iets (valselijk) beweren, maar niet tot bewijs van enig feit dienen, vallen niet onder artikel 225 WvSr – Valsheid in geschrifte. Dergelijke soorten geschriften kunnen wellicht wel smaad, smaadschrift, laster of belediging opleveren.

Valsheid in authentieke akten

Authentieke akten zijn geschriften met een formele tint en opgemaakt door personen die daartoe door de wet zijn aangewezen. Denk hierbij aan een notaris of een arts.

Verschil vervalsen en valselijk opmaken

Een geschrift vervalsen is iets anders dan een geschrift valselijk opmaken.

• Voorbeeld valselijk opmaken
  André begint met een blanco A4’tje en vult dit in met allerlei loongegevens. Dat is valselijk opmaken oftewel helemaal zelf fabriceren.
• Voorbeeld vervalsen
  André begint met een bestaande loonstrook en vult hier en daar andere naam- en loongegevens in. Dan vervalst deze een loonstrook en verandert of wijzigt gegevens en laat bepaalde gegevens of eigenschappen van het origineel staan.

Meineed

Naast valse geschriften en documenten kan er ook sprake zijn van valse verklaringen. Als die valse verklaring wordt afgelegd onder ede, dan spreken wij van meineed. Meineed kent een materiële handeling: het afleggen van een valse verklaring. Die valse verklaring moet wel opzettelijk worden afgelegd en degene die hem aflegt moet weten dat deze dit onder ede doet. Verschillende wetten schrijven voor dat degene die een verklaring aflegt (bijvoorbeeld ter terechtzitting voor de rechtbank of de rechter) eerst beëdigd moet worden. Dat betekent dat deze of zij een eed of belofte moet doen de waarheid, de hele waarheid en niets anders dan de waarheid te verklaren. Pas na de beëdiging kan er sprake zijn van meineed. Meineed kan mondeling, maar ook schriftelijk worden gepleegd. Onder ede staat iemand alleen als een wettelijk voorschrift dit vordert. Dus een getuige voor de rechtbank (rechter), maar ook de opsporingsambtenaar in het proces-verbaal, omdat dit proces-verbaal wordt opgemaakt op ambtseed of ambtsbelofte.

Uitzondering

Er is een persoon die nooit onder ede staat en altijd mag liegen of zwijgen, de verdachte. Deze is niet verplicht te verklaren en dus ook niet verplicht de waarheid te spreken. Dat zou zijn recht, het op geen enkele wijze mee te hoeven werken aan zijn eigen veroordeling, in de weg staan. Van opsporingsambtenaren daarentegen wordt (terecht) verwacht dat zij altijd de waarheid spreken. Opsporingsambtenaren krijgen ook te maken met een beëdiging. Daaruit volgt de ambtseed of ambtsbelofte. Gelovige mensen doen dat met God, zo waarlijk helpe mij god almachtig en andere doen dat met een belofte, dat beloof ik. Elk proces-verbaal opgemaakt door de opsporingsambtenaar wordt dan ook op ambtseed of belofte opgemaakt en ondertekend. Als de opsporingsambtenaar dus opzettelijk feiten of omstandigheden verandert, dan maakt deze een proces-verbaal dat in strijd is met de waarheid. Deze is dan ook strafbaar voor valsheid in geschrifte.