In beslag nemen dient alleen een strafvorderlijk doel. Het is dus een bevoegdheid die alleen vanuit het wetboek van strafvordering of bijzondere wetten van toepassing is bij strafbare feiten.

In beslag nemen is een dwangmiddel uitgeoefend op goederen en zaken.
Dit zijn alle roerende- en onroerende goederen maar dus ook vermogensrechten. Alles wat niet menselijk is kan dus in beslaggenomen worden. Bij een mens geldt dat dit pas kan wanneer deze officieel dood verklaard is. (dan wordt het namelijk een stoffelijk overschot/een goed)

Het in beslag nemen mag alleen door een opsporingsambtenaar worden gedaan. De burger heeft deze bevoegdheid sinds de verandering in de wetgeving vanaf 2017 niet meer.

Om deze bevoegdheid toe te kunnen passen maakt het voor de opsporingsambtenaar niet uit welke rol iemand heeft ten aanzien van het goed. Men kan namelijk, vanuit het Burgerlijk Wetboek, de rol van eigenaar, bezitter of houder hebben. Eigendom is het meest omvattende recht op een goed maar betekend niet altijd dat het goed ook in het bezit is. Bij bezitter van een goed gedraagt deze zich als eigenaar door het goed te gebruiken en erkend daarbij de ander niet als eigenaar. Als houder bewaart of gebruikt u het goed maar erkend u de ander als eigenaar.

Bij het gebruik van de bevoegdheid in beslag nemen is het voor de opsporingsambtenaar belangrijk dat deze zich de vraag stelt of hij/zij bevoegd is om dit strafbare feit waarbij hij/zij iets in beslag wil nemen, bevoegd is om op te sporen. Vooral voor de Boa is dit belangrijk. Is het antwoord ja, dan komt vraag 2. Deze vraag gaat over het doel waarvoor het goed in beslag genomen gaat worden. Hiervoor kennen we 4 gronden. De zogenoemde vatbaarheidsgronden.
– Waarheidsvinding, – wederrechtelijk voordeel, – verbeurdverklaren ,– onttrekken aan het verkeer.

 – Waarheidsvinding is de allerbelangrijkste grond. Hierbij kan met het goed de waarheid van het
   strafbare feit of de betrokkenheid van de verdachte daarbij worden aangetoond.
– Wederrechtelijk voordeel kan belangrijk zijn om aan te kunnen tonen dat de verdachte voordeel
   heeft gehaald uit een strafbaar feit. Het goed wat dus uit dat wederrechtelijk verkregen voordeel
   komt is vatbaar voor in beslag name.
– Verbeurdverklaren is een beslissing die op het goed kan worden genomen waarbij het niet
   teruggaat naar de beslagene (degene bij wie het in beslag genomen was) of de rechtmatige
   eigenaar. Het goed wordt verkocht door de domeinen en de opbrengst gaat in de staatskas.
– Onttrekken aan het verkeer is bij een goed wat in beslag genomen is maar waarbij het niet
   wenselijk is dat deze terugkomt in het maatschappelijk verkeer (de maatschappij).  
   U kunt hierbij denken aan wapens, drugs etc.

Bij in beslagname gaat het er dus niet om of het goed ook daadwerkelijk aanwezig is. Het moet vatbaar zijn.

De laatste vraag gaat over het belang van in beslag nemen. Er moet ook belang voor het onderzoek zijn om het in beslag te nemen. Wanneer het goed niet onttrokken hoeft te worden aan het verkeer, het geen wederrechtelijk verkregen voordeel aantoont, niet verbeurd verklaard hoeft te worden en het draagt verder niets bij aan het bewijzen van het strafbare feit, dan is er dus geen belang om het in beslag te nemen. Je kunt in zo’n geval ook aan de verdachte vragen om vrijwillig afstand te doen van het goed. Dit afstand doen kan door iedereen ten overstaan van een opsporingsambtenaar worden gedaan.  Schriftelijk of mondeling. Eigenlijk zegt de eigenaar, bezitter of houder op dat moment;

Ik erken het goed niet als mijn eigendom en doe er afstand van. Hiervan dient z.s.m. een afstandsverklaring op papier van gemaakt te worden door de opsporingsambtenaar.

Vaak is het vragen om afstand van het goed te doen qua subsidiariteit beter dan het in beslag nemen. Het is het minst ingrijpende middel om het doel te kunnen bereiken. Echter wanneer er nader onderzoek op een goed gedaan moet worden is het juist beter om deze in beslag te nemen. Dan heeft het namelijk een ander doel, waarheidsvinding.

Als er vrijwillig afstand wordt gedaan van een goed kan de opsporingsambtenaar, uit naam van het openbaar ministerie, eventueel het goed direct teruggeven aan de rechtmatige eigenaar of het goed vernietigen.

In beslagname is een bevoegdheid die op- en buitenheterdaad mag worden toegepast. Vanzelfsprekend geldt bij een in beslag name buitenheterdaad dat het strafbare feit een VH-feit is.
In gevallen dat het een VH-feit betreft kan de opsporingsambtenaar zelfs gebruik maken van de bevoegdheid om de uitlevering van het in beslag te nemen goed, te vorderen.

Deze vordering kan aan iedereen (m.u.v. de verdachte, die is niet verplicht om mee te werken) gedaan worden. Bij opzettelijke weigering pleegt men een misdrijf namelijk uit het Wetboek van Strafrecht, artikel 184 het niet voldoen aan een bevel of vordering.

Hierop is ook weer een uitzondering als de gevorderde zich kan beroepen op het verschoningsrecht. Hierbij kun je denken aan bloedverwanten van de verdachte, de advocaat, een geheimhouder of iemand die door te voldoen aan de vordering zelf verachte wordt.

Bij een in beslagname hoeft er niet altijd iemand aanwezig te zijn waarbij het goed wordt aangetroffen. Is dat wel het geval dan is de opsporingsambtenaar zoveel mogelijk verplicht om een bewijs van ontvangst op te maken en te overhandigen aan de beslagene. Daarnaast is de opsporingsambtenaar verplicht om een kennisgeving van in beslag name (KVI) op te maken voor de hulp-, officier van justitie. De hulpofficier neemt z.s.m. een beslissing over het in beslag genomen goed.

Mocht een goed niet langer in beslag genomen blijven dan gaat het goed in eerste aanleg terug naar diegene bij wie het goed in beslag genomen werd. Deze noemen we ook wel de beslagene. Het goed kan ook terug naar een rechtmatige eigenaar of houder. Wanneer de ander het goed terug ontvangt dan krijgt deze een ontvangstbewijs van de opsporingsambtenaar.

Blijft het goed wel in beslag genomen dan gaat het naar een aangewezen bewaarplaats.
Het zogenoemde beslaghuis van de politie.